Sinan Kastrati, Suedi
- Me marre e të pa fytyrë
Dualën në mal me ”luftua” me gjysmopinga dhe u kthyen milionerë, çlirimtarët, ish heronjët e luftës e të paqës, siq i quajnë disa analistë e ”njohës” të ”luftës” te ”Epoka …”, ”Pashtriku” në RTK-ë e ”Kosovapress”, (ish agjensia shtetëre e lajmeve (në vitet 1999…)
Pronto *), lögnare *)
Sot në programin e mëngjesit suedez,”Nyhetsmorgon”, dëgjova fjalimnin vjetor të presidentit amerikan, Joe Biden.
Komentatori politik tregonte se si në çdo vjet presidentët amerikanë mbajnë fjalimin vjetor dhe shikueshmërinë e fjalimeve të presidentëve në TV-e që ishte rreth 65-72 milion banorë.
Por ajo që më interesoj ishte se presidenti Biden kërkoj përkrahjen e republikanëve për ngritjen e ekonomisë dhe të sigurimeve në raste fatkeqësie, që sipas presidentit, të pasurit duhët të paguajnë më shumë.
Disa republikanë deri sa fliste presidenti, e quajtën Bidenin gënjeshtarë (USA:s årliga presidenttal förvandlades stundtals till ett öppet gräl i kammaren, när några republikaner kallade Joe Biden lögnare).
Fjala ”gënjeshtar” në sallën ku fliste presidenti, ma kujtoi ish presidentin e Kosovës, Hashim Thaçin kur disa të rinj derisa ai fliste, ata bërtisnin: ”Pronto”, ”Pronto” e ”Hajna”, ”Hajna” ndërsa rojet e Hashimit i nxirrnin ata jashtë duke i rrahur e ndjekur … rrugëve.
Dje i lash falët peng *), nëntitujt e paralajmëruar e sot dua të flas por, si me grabujë me dhëmbë të thyer, do ti mbledhi fijet e sanës e do t`ju bije për f`tyrë sikur të afërmit, të vdekurit në tabut *).
Në Kosovë pushtetin e muarën komandosët ”ushtarakë” me puç*).
Për gazetën ”Epoka e re”
Kur erdha në Suedi, në fund të qershorit 1992, nuk disa asnjë fjalë suedisht por as tash nuk mund të krenohem se e njoh sa duhët gjuhën suedeze.
Mua me familje me vendosën në një hotel ”Nynäs” në Nynäshamn (hamn, port detar) qytet 70 km në lindje të Stickhomit me disa familje shqiptare e boshnjake.
Më merrte mallim me dëgjua, folur e lexua në gjuhën shqipe dhe për bukë të Kosovës. Ushqimi në hotel nuk më hahej. Isha mësua me bukë e kripë, djathë e gjizë. Përkthyesi shqiptar, Ramazani (nga një katund i Dibrës) vinte çdo ditë në mëngjes e rrinte deri në mbrëmje. Ai përkthente gjuhën e përditshme, gjuhën e thjeshtë por nuk përkthente në polici e te avokatët sepse atje kërkohej një gjuhë e një niveli më të lartë, akademik. Ai kur kishte ardhur në Suedi, natën e parë, kishte lindur dhe pasi që kishte qëllua dita e parë e Ramazinit, babai ia kishte lënë emrin ”Ramazan”. Kishin ikur nga Enver Hoxha.
Ramazani e fliste gjuhën shqipe shumë mirë por nuk dinte të shkruaj (shqip) prandaj kur duhëj shkruajtur ndonjë lajmërim në gjuhën shqipe, për shqiptarët, Monica Karlsson, shefe e kampit për refugjatë *) më thirrte mua me shkruajt, natyrisht Ramazani më ”përkthente” gojarisht.
Njëherë e pyeta Ramazanin se a mos ka ndonjë libër, gazetë apo revistë në gjuhën shqipe sespe nuk kisha çka të lexoj. Ai mi pruri një krah me gazeta të ish Ballit dhe të kohë e të mbretit Ahmet Zogu.
Në ato revista nuk mund të gjeje tjetër pos darkave e drekave të mbretit e mbretëreshës, rrobave të shtrenjta e pritjeve e vizitave.
Po unë kënaqesha, se lexoja shqip.
Ramazani mu lut që të ia k`thej gazetat sepse nëna e e Ramazanit i kishte kujtim nga burri.
Epoka, ka shumë ngjashmëri me gazetat e kohës së mbretit Zog, sepse në faqet e saj gjen vetëm ish ”luftëtarë” e gjeneralë duke drekua e darkua herë në Kleqkë e herë në Burojë, me mish e raki, me këngë në tela të çiftelisë e rreth saj kush tjetër pos atyre që na e sollën lirinë, Fatmir Lima, Sami Lushtaku, Shukri Buja, Isni Kilaj, Adem Grabovci (shefi i shefave në ”Pronto”) etj.
Nga Ramazani mësova se afro 30 vjet që ai kishte jetua e banua, në një hyerje asnjëherë nuk e kishte ftua asnjë suedez për kafe.
Gani Krasniqi, ish kryetar i komunës në Malishevë, 2 apo 3 mandate kur ”emërohet” kryetar thonte: Ne e kemi fitua luftën, neve na takon e ne do ta udhëheqim vendin.
Edhe rusët me Ushtrinë e Kuqe, kur hynë në Beograd, në Luftën e Dytë (LNÇ) iu thonin serbëve (serbeve): ”Ne ju kemi çlirua, ne kemi me iu …i, asish”.
Kështu ndodhi edhe pas vitit 1981 kur serbët në Kosvë, gjoja se ishin të rrezikuar, kërkonin që ti ruajnë policët serbë, nëpër shtëpi, lagje e katunde. Kur burrat ”e ngratë” shkonin me punua, policët mbeteshin me gratë e tyre… Por edhe gratë serbe u lodhën e u mërzitën me rojet policore serbe nga Serbia.
Pas një kohe, vetë serbët kërkuan që më nuk kanë nevojë me i ruajtur policët serbë shtepitë e tyre nga nacionalistët e irredentistët shqiptarë (në Sibovc, Cërkvena Vodicë, Leshkoshiq, Plemetin të Obiliqit etj.).
Iku ajo kohë.
Kur shkova në Kosovë për herë të parë, në një tavolinë pija kafe me dy miq, me Muhamet Shatrin dhe Mehmet Gjoshin, historianë ndërsa Gani Geci i Llaushës kishte qenë me disa te tjerë, edhe ata pinin, te ish gjimnazi ”Ivo Llola Ribar”. Gani Krasniqi, i Carrallukës kishte qenë me një grup tjetër, edhe ata pinin kafe e lëngje. Dikur Gani Geci porosit 1 kafe për Gani Krasniqin, për me ia ”ndreq një pasaportë”, ndoshta Ganiun se jep një pasaportë …
Vetëm edhe për Ardian Gjinin e AAK-së, nuk fola. Ai në një emision televiziv, kur RTK-ja ”shkëlqente”, shkonte mysafirë nëpër familjet e pasura, te ish luftëtarët dhe politikanët e kohës, shkuan edhe te Ardiani në Gjakovë.
Ai kishte lloje të ndryshme të rakisë, që i ruante në rafte për Ramushin, shefin.
Sa keq që nuk është më ai program sepse tregonin se sa komplete teshash, sa motor-bicikleta e makina kanë të lartëmadhërishmit, për vete, për gra, për prindër e vëllezër.
Edhe për fjalën “krye” (kreu i komunës, shtetit…), krye-polici krye-tari, krye-banditi, krye-hajni, nuk fola.
Epo herave tjerave flas, “shnosh kryt se kapuqa ka boll” …
Po sot, 8 shkurt 2023, siq shkruan gazeta e avokati i ish të akuzuarve në Hagë, “çlirimtarëve”, Epoka e re, se:
“ZPS kërkon që Thaçit t’i vazhdohet masa e paraburgimit“
https://www.epokaere.com/zps-kerkon-qe-thacit-ti-vazhdohet-masa-e-paraburgimit/
“Prokuroria kërkon që Veselit t’i vazhdohet masa e paraburgimit”
https://www.epokaere.com/prokuroria-kerkon-qe-veselit-ti-vazhdohet-masa-e-paraburgimit/
“Refuzohet kërkesa e mbrojtjes së Thaçit lidhur me nëntë dëshmitarët diplomatë“
“Sipas vendimit, mbrojtja ka pohuar se mocioni është i justifikuar në dritën e dy faktorëve: mosha e shtyrë e dëshmitarëve dhe koha e parashikuar kur mbrojtja ka të ngjarë të fillojë çështjen në dritën e parashikimeve aktuale, domethënë në fund të vitit 2025 ose në fillim të vitit 2026”.
“Akuzohet Kryetari i Malishevës”
Gazeta JNK
Erëlehta Popaj
kallxo, 17.11.2011 – 20:58
https://kallxo.com/gjate/akuzohet-kryetari-i-malisheves/
Kryetari i Komunës së Malishevës, Isni Kilaj, mund të sillet nën shoqërimin e policisë, në gjykatë, në seancën që është caktuar më 29 nëntor. Ai akuzohet për veprën penale “pjesëmarrje në grupin që pengon personat zyrtarë në kryerjen e detyrave zyrtare”. Rasti lidhet me një incident që ka ndodhur gjatë zgjedhjeve të fundit komunale, ndërsa palë e dëmtuar është Jonuz Kastrati, atëherë kandidat i LDK-së për kryetar të Komunës. Por të martën, kur në Gjykatën Komunale në Malishevë, ishte planifikuar të mbahej shqyrtimi kryesor në këtë rast, Kilaj nuk është paraqitur fare.
…Gjykatësi Tërshnjaku, konform nenit 270 lidhur me nenin 341, të Kodit Penal të Kosovës mori aktvendim që i akuzuari Isni Kilaj të ftohet me urdhëresë në gjykatë, të cilën urdhëresë do ta zbatojë stacioni policor në Malishevë.
”Dënohet ish-kryetari i Malishevës Ragip Begaj”
Gjykata Themelore, Prishtinë
Monitoruar nga Vullnet Bugaqku
10:40 / 21 Mars 2022
https://www.rolpik.org/denohet-ish-kryetari-i-malisheves-ragip-begaj/
Gjykata Themelore në Prishtinë shpalli sot vendimin ndaj ish-kryetarit të komunës së Malishevës Ragip Begaj, raporton Drejtësia Sot.
Begaj po akuzohet nga Prokuroria Speciale se në kundërshtim me dispozitat ligjore ka përcaktuar lokacionin për ndërtimin e aneksit të shkollës-sallës sportive në këtë komunë, sallë kjo e cila nuk u ndërtua asnjëherë.
“Kryetari i Ferizajit në burg”
Shqiptarja.com, 20 Mars 2012, 14:29 |
https://shqiptarja.com/lajm/kryetari-i-ferizajit-n-euml-burg
Gjykata Supreme konfirmon aktvendimin për kryetarin e Ferizajt, Bajrush Xhemajli i dënuar kohë më parë me dy vite e gjysmë burgim për shkaktim aksidenti dhe vdekjen e një personi.me 2 vjet e gjysmë burgim. Sipas ligjeve në fuqi, në Ferizaj duhet të shpallen zgjedhje të jashtëzakonshme (jo për hajni, vr. imja)
“Ramadan Muja dënohet me 2 vite burgim”
https://ekonomia-ks.com/sq/siguri/ramadan-muja-denohet-me-2-vite-burgim
Prishtinë, 13 mars – Një trup gjykues i përbërë nga gjyqtarë vendas dhe ndërkombëtarë në Gjykatën Themelore në Prizren i shpalli fajtorë të gjashtë të pandehurit në rastin e ashtuquajtur “Kryetari i Prizrenit” për kryerjen e veprave penale të Keqpërdorimit të pozitës zyrtare ose të autoritetit në katër raste respektivisht.
”Sami Lushtaku dënohet 12 vjet burg, Sylejman Selimi 6 vjet”
Nga OraNews
Përditësimi i fundit 27 Maj 2015, 20:03
Sami Lushtaku dënohet 12 vjet burg, Sylejman Selimi 6 vjet
https://www.oranews.tv/sami-lushtaku-denohet-12-vjet-burg-sylejman-selimi-6-vjet
”VIDEO – Sami Lushtaku dënohet nga gjykata për kërcënim ndaj avokatit”
Kallxo
Elona Sejdullahu
29.10.2020 – 09:51
https://kallxo.com/ligji/sami-lushtaku-denohet-nga-gjykata-per-kercenim-ndaj-avokatit/
“Sami Lushtaku dënohet me 2 mijë euro gjobë për kanosjen e avokatit Gazmend Halilaj“
telegrafi.com, 29.10.2020 • 08:59
Ish-kryetari i Komunës së Skenderajt, Sami Lushtaku, është shpallur fajtor për kanosjen e avokatit Gazmend Halilaj.Për këtë vepër penale, gjyqtarja Alltën Mureli i ka shqiptuar Lushtakut dënimin me 2 mijë euro gjobë .
“Sami Lushtaku e pranon fajësinë për kanosjen e avokatit Gazmend Halilaj”
telegrafi.com, 28.10.2020 • 09:38
https://telegrafi.com/sami-lushtaku-e-pranon-fajesine-per-kanosjen-e-avokatit-gazmend-halilaj/
Në seancën fillestare të mbajtur të mërkurën, Sami Lushtaku e ka pranuar fajësinë për kanosjen e avokatit Gazmend Halilaj. Ndërsa kushëriri i tij, Ibrahim Lushtaku si dhe i akuzuari Xhelal Zeqiri e kanë pranuar fajësinë për armëmbajtje pa leje, përderisa janë deklaruar të pafajshëm për veprat e tjera.
“Mbi gjysmë shekulli burgim për grupin ‘Drenica 1’ dhe ‘Drenica 2’“
Nga TE SHESHI 27/05/2015
https://tesheshi.com/grupi-drenica-lushtaku-denohet-me-12-vjet-burg-selimi-me-6-vjet/
Grupi i njohur si ‘Drenica 1’ dhe ‘Drenica 2’, që përbëhej prej 15 veta, 11 prej tyre janë shpallur fajtor dhe janë dënuar me 65 vite burgim, ndërsa që avokatët mbrojtës kanë deklaruar se do të bëjë ankesë ndaj këtij vendimi duke e quajtura atë si të pa drejtë.
“Dënohet me burg kreu *) i Kaçanikut”
21-04-2011, 20:50:04
https://www.zerion.net/lajmet-e-fundit/denohet-me-burg-kreu-i-kacanikut/
Kryetari i Komunës së Kaçanikut, Xhabir Zharku është dënuar me tre vite burg dhe me 1500 euro gjobë. Ai është shpallur fajtor për veprat penale të zhvatjes dhe të armëmbajtjes pa leje. Tre të pandehurit e tjerë Arsim Kolshi, Besnik Hasani dhe Nusret Cena, po ashtu, u shpallën fajtorë për zhvatje dhe u dënuan përkatësisht […]
“Zharku shkon në burg më 18 tetor”
telegrafi.com, 09.10.2012 • 19:12
https://telegrafi.com/zharku-shkon-ne-burg-me-18-tetor/
Aktvendimi që Xhabir Zharku të vuajë dënimin prej 3 vjetësh burg, nga Gjykata e Qarkut në Prishtinë, më 3 tetor ka mbërritur për ekzekutim në Gjykatën Komunale në Kaçanik. Gjykata e ka ftuar atë të shkojë në burg më 18 tetor. Avokati i Zharkut paralajmëron ankesë ndaj ekzekutimit të vendimit, por ende nuk ka vendosur se cila do të jetë arsyeja.
“KMDLNJ reagon për kthimin e Xhabir Zharkut në Kosovë”
telegrafi.com, 20.06.2018 • 11:14
Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe të Lirive të Njeriut, përmes një reagimi kanë kritikuar ligjshmërinë e kthimit të ish-kryetarit të Kaçanikut, Xhabir Zharkut në Kosovë.
“Xhabir Zharku ia sheh “hajrin” arratisë, merret me biznes në Suedi”
telegrafi.com, 03.10.2016 • 08:46
https://telegrafi.com/xhabir-zharku-ia-sheh-hajrin-arratise-merret-biznes-ne-suedi/
I arratisuri Xhabir Zharku ndihet komod në arrati, pa frikën se mund të kapet nga autoritetet kosovare. Në Suedi ku është arratisur para 45 muajve, përveç pjesëmarrjes në aktivitete të organizuara nga Qeveria e Kosovës, ka nisur të merret edhe me promovimin e biznesit të tij.
“Xhabir Zharku ankohet për kushtet në burg, Shërbimi Korrektues e demanton”
Erolinda Uka
kallxo, 08.4.2020 – 17:47
https://kallxo.com/shkurt/xhabir-zharku-ankohet-per-kushtet-ne-burg-sherbimi-korrektues-e-demanton/
“Sokol Bashota dënohet me 6 muaj burg me kusht”
telegrafi.com, 29.05.2019 • 14:43
https://telegrafi.com/sokol-bashota-denohet-6-muaj-burg-kusht/
Ish-kryetari i Klinës, Sokol Bashota, është dënuar sot me 6 muaj burg me kusht. Me të njëjtën masë është dënuar edhe Enver Berisha që në kohën sa Bashota ishte kryetar i Klinës, ishte nënkryetar i Komunës.
“Shukri Buja shpallet fajtor, dënohet me 3 vjet burg për keqpërdorim të detyrës“
telegrafi.com, 05.11.2018 • 09:00
https://telegrafi.com/shukri-buja-shpallet-fajtor-denohet-3-vjet-burg-per-keqperdorim-te-detyres/
Ish kryetari i komunës së Lipjanit, Shukri Buja, është shpallur fajtor nga Gjykata Themelore në Prishtinë në akuzat për keqpërdorim të detyrës zyrtare dhe është dënuar me 3 vjet burg.
“Nexhat e Fadil Demaku dërgohen në burg, arrestohen tre vëllezërit Demaj – reagon OVL e UÇK-së”
telegrafi.com, 13.04.2019 • 20:30
Organizata e Veteranëve të Luftës së UÇK-së(OVL) ka reaguar pas arrestimit të vëllezërve Driton, Agim e Selman Demaj dhe pas shkuarjes në vuajtje të dënimit të kryetarit të Komunës së Drenasit, Nexhat Demaku e ish-deputetit të Kuvendit të Kosovës, Fadil Demaku.
“Vjen reagimi edhe nga Daut Haradinaj: Nëse Ramushi nuk bëhet president, shkojmë në zgjedhje“
17:38, 26/10/2020
Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës nuk e ka ndërmend të lëshoj pe për postin e presidentit.
Shefi i Grupit Parlamentar të AAK-së, Daut Haradinaj ka theksuar se si parti presin mirëkuptimin e partnerëve të koalicionit dhe të opozitës për zgjedhjen e liderit të partisë, Ramush Haradinaj për president.
“Haradinaj: Nëse Kurti bëhet kryeministër dhe Haradinaj president, kufiri me Malin e Zi kthehet ku ka qenë“
Metro, 26/01/2021 | 23:11
“Dënohet me 17 vite burg komandanti i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (16 Korrik 2003)
12:38 16/07/2003
Një nga krerët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës Rustem Mustafa, njohur ndryshe si komandant i kësaj ushtrie është dënuar me 17 vjet burg. Kjo është vendosur nga gjykata e qarkut të Prishtinës pas përfundimit të një procesi të gjatë gjyqsor që zgjati më shumë se një vit. Komandant Remi është dënuar sëbashku me 3 Shqiptarë të Kosovës, ish antarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. 3 bashkëpunëtorët e tij, Latif Gashi, Nazif Mehmeti dhe Naim Kadiu kanë marrë dënime nga 13 deri në 5 vjet heqje lirie.
Një vit më parë arrestimi i tyre bëri bujë në rrethet ushtarake, partitë e dala nga lufta dhe në popullsinë Kosovare, madje prej shumë ditësh janë zhvilluar protesta për lirimin e tyre. 3 bashkëpunëtorët e tij, Mehmeti është dënuar me 13 vjet burg, Gashi me 10 vjet dhe Kadiu me 5 vjet heqje lirie.
“Grupi i Llapit’ dënohet me 13 vjet burgim Empty ‘Grupi i Llapit’ dënohet me 13 vjet burgim“
Mesazh nga Agim Gashi Fri, Oct 02, 2009 9:42 pm
https://agim.albanianforum.net/t5820-grupi-i-llapit-denohet-me-13-vjet-burgim
“Emmersoni: UÇK-ja nuk kishte kurrë një organizim të mirëfilltë komandues, e konfirmoi edhe Tribunali i Hagës“
Epoka e re, 18 janar 2023
Fjalorthi:
*) Pronto (ital.), në gjuh. shqipe: përshëndetje (në sued. Hej), pronto (nga spanj.), së shpejti, në sued. snart.
*) Lögnare (sued.), gënjeshtar, rrenës (rrenc)
*) RRENËS mb. bised.
- Gënjeshtar.
- Që ka vetëm tiparet e jashtme si diçka e vërtetë, i rremë. Kapëz rrenëse. Fik rrenës fik që lidh kokrrat e para dhe nuk i mban derisa të piqen. Lule rrenëse lule që çel, por që nuk lidh kokrra.
- Përd. em. sipas kuptimeve të mbiemrit.
*) GËNJESHTAR m.
Ai që e ka zakon të gënjejë, ai që thotë gënjeshtra; rrenës, rrenacak; mashtrues. Gënjeshtar i madh. Gënjeshtar i pabesë.
GËNJESHTAR mb.
- Që e ka zakon të gënjejë; që nuk thotë të vërtetën, që gënjen; rrenacak; që trillon e thotë gjëra të paqena për dikë a për diçka.
- Që të josh me fjalë të bukura e me sjellje jo të çiltra për të të bërë për vete e për të përfituar diçka; që të mban a të ushqen me shpresa të kota e me premtime; që e shkel fjalën e dhënë, që të pret në besë; mashtrues.
GËNJESHTARE f.
Fem. e GËNJESHTAR,~I.
*) TABUT m. vjet.
Arkivol. Tabuti i të vdekurit. E futën në tabut. E shpunë me tabut.
*) PENG m.
- Diçka me vlerë të madhe, që huamarrësi ia lë huadhënësit disa kohë për ta siguruar për kthimin e borxhit (në vendet me sistem shfrytëzues). Borxh me peng borxh që mund të merret duke lënë peng diçka. La (vuri) peng unazën (vathët, pajën, arën, shtëpinë). E la (e vuri) peng për një vit (për dy muaj).
- Send a njeri që lihet në duart e një tjetri për të siguruar zbatimin e një marrëveshjeje; të një traktati etj.; rob që zihet e mbahet nga armiku për ta përdorur si mjet shkëmbimi me dikë tjetër, për të kërkuar lëshime a shpërblime nga kundërshtari etj. Lanë peng (i morën peng) fëmijët. E mbajtën peng. E dha (si) peng.
- Merak i madh, pikë në zemër që ndien dikush për diçka që s’ka mundur ta bëjë; tangë. E kam peng në zemër. Më mbeti peng. Ma la peng.
- fig. Shenjë e sigurisë për diçka. Peng nderimi (miqësie, besnikërie).
*) PUÇ I m. libr.
Grusht shteti që organizohet në fshehtësi nga një grup i kufizuar njerëzish, të cilët nuk kanë asnjë mbështetje në popull; rrëzimi i pushtetit shtetëror dhe marrja e tij me këtë rrugë. Puç fashist (kundërrevolucionar, ushtarak). Organizojnë puçe.
U zbulua një puç. U dështoi puçi.
*) REFUGJAT m.
Ai që ikën nga vendi i vet ku jeton përherë për t’i shpëtuar një fatkeqësie të përgjithshme; i ikur, i shpërngulur. Refugjat politik. Refugjatët e luftës.
Grupe refugjatësh. Kampi i refugjatëve. Ndihma për refugjatët.
*) KRYE- fjalëform.
Pjesë e parë e fjalëve të përbëra që u përgjigjet nga kuptimi fjalëve krye, kryetar, kryesor; p.sh. kryearkëtar, kryefamiljar, kryeinxhinier, kryeministër, kryemot, kryengritës, kryeartëz, kryeqytet etj.
KRYE m.
- vet. Kokë (bagëti). Pesëdhjetë krerë dhen (dhi). Dhjetë krerë lopë.
- vet. nj. Secila nga pjesët kryesore, në të cilat ndahet lënda e një libri, e një teksti, e një rregulloreje etj.; kapitull. Kreu i parë (i dytë, i tretë…).
- Udhëheqës, drejtues i një organizate, i një partie etj. Kreu i imperializmit.
- vet. Parësia, të parët e një vendi. Krerët feudalë. Krerët tradhtarë.
- vet. vjet. Shumë të hollash që jepej me përqindje fitimi, kryet e gjësë, kryegjë.
I ktheu vetë krerët.
- shih KRYE,~T 1, 5 -7.
* Nga fundi në krye (nga kreu në fund) shih te FUND,~I. Ka marrë pisha nga të dy krerët (nga të dy anët) shih te PISH/Ë,~A. Shkoi (humbi, e pësoi) për mendtë e kresë (e kokës) shih te MEND,~TË. Baltë kreu (baltë e bardhë, baltë koke) shih te BALT/,~A.
KRYE as.
- Koka e njeriut a e kafshës. Me kryet lart. Mbi kryet e mi sipër meje.
Ul (ngre, përkul, kthej) kryet. Ia bëri me krye e përshëndeti; i bëri shenjë me kokë.
I dhemb kryet. Na fluturoi (na shkoi) mbi krye. I ra mbi krye.
- Koka si qendra e të menduarit, truri, mendja. I punon kryet. E ka kryet plot.
E ka kryet të fortë është kokëfortë. Lodh kryet kokën. Nuk i hyn në krye nuk e kupton dot. Vepron në krye të vet vepron pa pyetur njeri.
- Jeta e njeriut; vetja. Lë kryet për Atdheun. Luan me kryet.
Për kryet e babait (e djalit, e vajzës)! bet.
- Koka e një sendi; pjesa e një sendi ose vendi nga vihet koka. Kryet e kitarës.
Kryet e furkës. Kryet e shkrepëses. Kryet e shtratit (e djepit). Gjilpërë me krye.
- Burimi i një lumi. Kryet e lumit (e Matit, e Drinit, e Vjosës).
- Pjesë e parë a fillimi i diçkaje; balli i një grupi njerëzish a i një vargu sendesh; pjesa e sipërme e një vendi; maja; fillimi i një kohe (i një viti, i një stine, i një muaji, i një jave etj.); kund. fund. Në krye të rrugës. Në krye të fshatit. Në krye të pazarit.
Në krye të çatisë (të shtyllës). Në krye të shkallëve. Në krye të listës. Në krye të rreshtit. Në krye të herës. Në krye të vitit (të muajit, të javës). Në krye të çdo jave (tremujori).
Në krye të verës (të dimrit, të vjeshtës). Në krye të katër ditëve pas katër ditësh.
Krye jave (muaji, viti) për çdo javë (muaj, vit). Ishin në fund e dolën në krye.
- fig. Vendi më i nderuar e më i mirë. Kryet e vendit. Në krye të oxhakut (të vatrës).
Në krye të sofrës (të tryezës). Në krye të sallës (të dhomës).
- Njeriu kryesor, drejtuesi. Kryet e punës.
* Në krye në udhëheqje, në ballë, në pararojë. Krye më krye (kokë më kokë) shih te KOK/Ë,~A. Pa bisht, pa krye (pa kokë) shih te BISHT,~I. Fund e krye që të gjithë, pa asnjë përjashtim; krejt, fund e majë. Në fund e në krye (në majë) shih te FUND,~I. Na çau kryet (kokën, veshët) shih te ÇAJ. Ia dal në krye (një pune, një detyre) e mbaroj, e kryej, e përfundoj me sukses. I ftohu kryet (kokën) dikujt shih te FTOH. Si gjeli pa krye (pa kokë) shih te GJEL, ~I. Ia hëngri kryet (kokën) dikujt shih te HA. I hyri në krye (në kokë) diçka shih te HYJ. S’i hyn në krye (në kokë) shih te HYJ. Në krye të detyrës në vendin e punës që i është caktuar; duke kryer detyrën.
Me krye në hi shih te HI,~RI. Me krye (me kokë) në qiell shih te QIELL,~I.
Edhe në kryet tënd (edhe në kokën tënde)! ur.. shih te KOK/Ë,~A. Me krye (me kokë) në torbë (në thes, në trastë) shih tek TORB/Ë,~A. La kryet (kokën) shih te LË.
Lë kryet (kokën) për dikë shih te LË. Ia lidh kryet diçkaje shih të LIDH.
Sa t’i marrësh (t’i këputësh, të rrëmbesh) kryet (kokën) shih te KOK/Ë,~A.
Kanë marrë krye shih te MARR. Nuk i mbushet kryet (koka) shih te MBUSHEM.
Ngre (çoj) krye (kokë) shih te NGRE. Mos më nxeh kryet! shih te NXEH. Nxjerr (qit) krye (kokë) shih te NXJERR. Nxjerr (qit) në (më) krye diçka është i zoti, është i aftë, mbaron punë. Si pula pa krye (pa kokë) shih te PUL/Ë,~A. I rri (i qëndroj) mbi (në) krye (kokë) dikujt a diçkaje shih te KOK/Ë,~A. Rrugë (udhë) pa krye diçka së cilës nuk i dihet se si do t’i vejë filli, diç së cilës nuk i dihet fundi. Ka hyrë në rrugë pa krye i ka hyrë një pune, por nuk di si do t’i vejë filli, fillon një punë, së cilës nuk di ose nuk mund t’ia dalë mbanë. E solli kryet! erdhi! ç’dreqin erdhi! (për dikë që nuk e duam). Tym për krye shih tek TYM,~I. Uli kryet (kokën) shih tek UL.
Vari kryet (kokën) shih te VAR. U bë këmbë, e krye diçka shih te KËMB/Ë,~ A.
Ta çon pishën mbi kokë (mbi krye) dikush shih te PISH/Ë,~A. S’i bihet malit me krye (me kokë) shih te MAL,~I. Mos e çoftë kryet (kokën) shëndoshë! mallk. shih te ÇOJ I. S’di ku kam kryet (kokën) shih te KOK/Ë,~A. Gjallë me krye nuk i jep (nuk i dorëzon) shih te GJALLË. S’ka tjegull mbi kokë (mbi krye) dikush shih tek TJEGULL,~A. I lan kryet (kokën) gomarit shih te LAJ. Lidh krye më krye bashkërendoj, i vë në rregull. S’lidhet as për bisht, as për krye dikush shih te LIDHEM. I ka marrë kryet (koka, mendja) erë shih te KOK/Ë,~A. Shpëtuam gjallë, me krye shih te GJALLË. Të thyente kryet (kokën) me para shih te THYEJ. E vuri kryet (kokën) në torbë (në trastë) shih tek TORB/Ë,~A. Uli kryet (kokën) në punë shih tek UL. Më rrahin shumë çekanë (çekiçë) mbi krye (në kokë) shih te ÇEKAN,~I. Më mirë të shkojë kryet (koka) se fytyra fj.u. më mirë të vdesësh se sa të humbasësh nderin a emrin e mirë.
KRYEAGRONOM m.
Agronom që drejton, organizon e kontrollon punën e agronomëve të tjerë në një ndërmarrje bujqësore, në një kooperativë bujqësore a në një rreth. Kryeagronomi i ndërmarrjes (i kooperativës). Kryeagronomi i rrethit.
KRYEARKËTAR m.
Arkëtar që drejton, organizon e kontrollon punën e arkëtarëve të tjerë në një bankë etj. Kryearkëtari i bankës. Kontrolli i kryearkëtarit.
KRYEARTË mb.
- Që e ka kokën të mbuluar me pendë në ngjyrë të arit, në ngjyrë të verdhë a të kuqërreme (zakonisht për shpendët). Zog kryeartë.
- poet. Që i ka flokët në ngjyrë të artë, flokartë, flokëverdhë, leshraverdhë.
Vajzë (fëmijë) kryeartë.
KRYEARTËZ f. sh
Zog i vogël këngëtar me kokë të kuqe, me krahë të zez e me vija të verdha, kryekuq. Kënga e kryeartëzës.
KRYEARTIKULL m.
Artikulli kryesor i një gazete, që botohet zakonisht në fillim të faqes së parë dhe bën fjalë për një çështje të rëndësishme të ditës; artikulli i parë i një reviste, që trajton në një a në disa faqe një çështje të rëndësishme të kohës. Kryeartikulli i gazetës. Lexoj kryeartikullin. Botohet në vendin e kryeartikullit.
KRYEBANDIT m.
Kryetari i banditëve; bandit shumë i egër e mizor.
KRYEBARI m.
Bariu që drejton, organizon e kontrollon punën e barinjve të tjerë në një ndërmarrje blegtorale a në një kooperativë bujqësore. Kryebariu i kooperativës.
Malmö, 8 shkurt 2023
